Đạo diễn Việt Linh - 'Nữ tướng' đem điện ảnh Việt vươn xa ra thế giới?

Nguyễn Hồ Thiên Kim, 24/07/2021 | 22:42

(Nguoinoitieng.vn) – Đạo diễn Việt Linh được xem là cái tên tiên phong trong thời kỳ làm phim đổi mới. Với nhiều tác phẩm cực kỳ thành công thời bấy giờ, Việt Linh có thể nói là cây đa cây đề trong làng điện ảnh mà nhiều lớp diễn viên, đạo diễn trẻ phải gọi là ‘thầy‘.

Thiếu nữ giải phóng quân và ‘chị nuôi’ tại Xưởng phim Giải phóng

Việt Linh khi còn trẻ là một cô gái có nhiều năng khiếu thơ văn. Cô gái nhỏ mộng mơ với khả năng viết lách khá ổn này thường tự mình sáng tác nên nhiều bài thơ, bài văn khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Năm 17 tuổi, nuôi lý tưởng đẹp cống hiến cho đất nước, cho nhân dân, Việt Linh thoát ly khỏi gia đình, một mình lên căn cứ Cách mạng. Tại đây, bà trở thành ‘chị nuôi‘ của Xưởng phim Giải phóng. Như ‘cá gặp nước‘, Vinh Linh thả hồn vào những thước phim, truyện ngắn do mình sáng tác. Trong đó có Hương vú sữa được phát hành 2 kỳ trên Báo Giải phóng.

Ngày cả nước giải phóng cũng là lúc Việt Linh viết tiếp giấc mơ của mình, sự can đảm của người phụ nữ không phải ai cũng làm được

Phục vụ tại xưởng phim cho đến khi hòa bình lập lại, Việt Linh trở về quê hương và tiếp tục giấc mơ đạo diễn, dựng phim. Việt Linh là một người tiêu biểu trong việc yêu nước bằng cả con tim, thấm đượm trong chính dòng máu Lạc Hồng của mình.

Các tác phẩm của vị đạo diễn trẻ tài năng này lần lượt ra đời như Phiên tòa cần chánh án, Một cuộc đời bị đánh cắp, Gánh xiếc rong, Dấu ấn của quỹ, Chung cư, Mê Thảo – Thời vang bóng… Tất cả đều mang dấu ấn riêng và giúp tên tuổi Việt Linh vang xa hơn.

*‘Chung cư’ là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Việt Linh.*

Chất phim của Việt Linh không bao giờ đi theo lối mòn xưa cũ. Bà không thích việc bị đóng khung trong một thể loại nào đó. Tự do sáng tạo và bay bổng trong chính từng bộ phim luôn là điều Việt Linh hướng đến. Để rồi khán giả khi xem đều phải nhớ đến một Việt Linh tài ba, bản lĩnh dường nào khi đã mang lại cho nền điện ảnh Việt Nam sự tươi mới, gần gũi trong những ‘chất đời’, ‘chất dân dã’ mà khó ai làm được.

Ngôn ngữ làm phim lúc cao trào mạnh mẽ như vũ bão, khi lại êm ái, nhẹ nhàng như dòng suối chảy. Sự thay đổi khiến người xem thích thú, chờ đợi và bất ngờ trong từng nhịp phim khiến bất cứ ai cũng đều suýt xoa và vỡ òa trong cảm xúc cao trào. Việt Linh tạo nên những thước phim lắng đọng, ‘thấm‘ sâu vào trong tiềm thức người xem. “Cái hay của Việt Linh là tạo nên một bộ phim mà có lẽ sau đó 10 năm, 20 năm người ta vẫn còn bàn luận về ý nghĩa và bài học đằng sau đó”

Phụ nữ làm đạo diễn đã ít, phụ nữ làm đạo diễn thành công càng hiếm hơn, như một viên ngọc quý càng mài giũa càng tỏa sáng lấp lánh trên bầu trời rộng lớn

Việt Linh là đạo diễn nổi tiếng của Việt Nam trong giai đoạn đầu. Bà cùng thời với lớp đạo diễn Đặng Nhật Minh, Đỗ Minh Tuấn, Nguyễn Thanh Vân… Là đóa hoa hiếm hoi trở thành đạo diễn, Việt Linh chưa bao giờ thua kém cánh mày râu về độ xông xáo, năng nổ và cháy hết mình với nghề. Để hôm nay khi nhắc đến Việt Linh, bất kỳ ai cũng dành tình cảm chân thành và yêu quý

*‘Người đàn bà thép’ chẳng ngại chông gai, chẳng ngại vất vả, dám đi trên con đường lắm nhọc nhằn và gian nan.*

Con đường đạo diễn chưa bao giờ là dễ đi. Bản thân bà cũng chưa từng nghĩ đến việc mình có thể đi được bao lâu, bao xa trên con đường khó nhọc này. Nhưng với Việt Linh, đạo diễn là sự ưu tiên hàng đầu. Chỉ cần còn sức khỏe, là bà còn trụ với nghề.

Mỗi người rớt xuống trần gian để làm một sứ mệnh và tôi mang sứ mệnh giới thiệu – Việt Linh chính là người như thế

Việt Linh là một trong những đạo diễn có nhiều tác phẩm được đề cử tranh giải trong nước và Quốc tế. Bà từng giành được Cánh diều Vàng Việt Nam cho Phim điện ảnh xuất sắc nhất.

Bà còn là vị đạo diễn đầu tiên của Việt Nam được Bảo tàng Nghệ thuật Queensland Art mời đem toàn bộ tác phẩm đến giới thiệu tại Chương trình nghệ thuật cận đại Châu Á – Thái Bình Dương ở Brisbane, Australia với bốn tác phẩm Gánh xiếc rong, Dấu ấn của quỷ, Chung cư, Mê Thảo – thời vang bóng.

*Việt Linh sở hữu nhiều tác phẩm được công chiếu rộng rãi trong và ngoài nước.* *Trong đó tác phẩm ‘Gánh xiếc rong’ là một trong những tuyệt tác tiêu biểu nhất.*

Đó có thể là vinh quang, là kiêu hãnh, là thành tích, nhưng với Việt Linh thì không. Bà chỉ chú trọng việc có giới thiệu được điện ảnh Việt ra Thế giới hay không. Đó có lẽ là sứ mệnh mà bà nghĩ rằng bản thân cần hoàn thành khi được sinh ra trên cõi đời này.

Chia tay với điện ảnh là cuộc chia tay đau đớn nhất đối với vị đạo diễn bản lĩnh, tài ba

Với người đàn bà thép như đạo diễn Việt Linh, chẳng có điều gì có thể đánh gục được sự kiên định và ý chí của bà. Nhưng đau đớn thay khi tai nạn bất ngờ ập đến với Việt Linh. Nó khiến sức khỏe bà nhanh chóng suy yếu. Bà không thể tiếp tục đi trên con đường đạo diễn này nữa.

“Tôi chưa từng nghĩ đến việc không thể làm phim. Nhưng giờ đây, tạo hóa buộc tôi phải dừng lại. Tôi cũng chẳng còn cách nào khác.” Việt Linh bộc bạch đầy khó khăn.

Viết tiếp những câu chuyện cuộc đời bằng cái nhìn của một nhà văn với ngôn từ đầy khao khát và cháy bỏng

Không thể làm phim, Việt Linh chuyển sang viết sách. Bà dùng chữ viết trên từng trang sách để thể hiện những gì thuộc về nghệ thuật.

*Không thể làm phim thì Việt Linh viết sách, sách bà viết vẫn hướng về điện ảnh, về phim và về đời.*

Có lẽ bà chẳng có cách nào thoát ra được phim ảnh, nó ám ảnh bà trong từng giấc ngủ và cả những khi thời gian lắng đọng. Đó là lý do một trong số những quyển sách của bà dành để viết về phim – Giấy không gói được than cháy dở. Để người phụ nữ kiên cường đó sống với lý tưởng làm phim được thỏa mãn ngay cả trong từng câu từ.

Người ‘thầy’ tâm huyết và luôn khắc khoải mong muốn đào tạo ra những đạo diễn trẻ nối tiếp lý tưởng của bà

Việt Linh không chỉ làm phim một mình. Bà hy vọng đào tạo nhiều hơn nữa những lớp đạo diễn trẻ tiếp nối sự nghiệp điện ảnh nước nhà. Bà truyền cảm hứng làm phim, cái nhiệt huyết luôn cháy hết mình với nghề.

Diễn viên, đạo diễn Hồng Ánh tâm sự: “Trong suy nghĩ của mình, lúc mới vào nghề, chị Việt Linh như một nữ tướng, vì khi làm phim, chị tả xung hữu đột, tố chất lãnh đạo trong chị dường như rất mạnh. Chị Việt Linh là người truyền rất nhiều cảm hứng cho tôi cũng như những đạo diễn trẻ ở sự say mê với điện ảnh”.

*Hồng Ánh là một trong những học trò nổi bật nhất của Việt Linh trên màn ảnh cũng như sân khấu.*

Việt Linh hy vọng những học trò của mình có thể bước tiếp con đường điện ảnh mà bà dang dở. Điều bà chưa thể làm được, Việt Linh mong rằng thế hệ mai sau sẽ viết tiếp giúp bà.